Praktyczny poradnik: Rodzaje obiektywów fotograficznych

Obiektyw jest jednym z najważniejszych elementów zestawu fotograficznego, który ma kluczowy wpływ na to, jak sfotografujemy scenę, obiekt lub detale. Jednym z głównych kryteriów podziału obiektywów jest ich kąt widzenia, czyli zakres przestrzeni, którą obiektyw jest w stanie rzutować na matrycę aparatu fotograficznego  lub na światłoczuły film. Kąt widzenia obiektywu zależy od ogniskowej i wielkości matrycy. W tym poradniku omówimy różne typy obiektywów w zależności od kąta widzenia, ich charakterystyki optycznej oraz zastosowania.

1. Obiektywy szerokokątne (Wide-Angle Lenses)

Kąt widzenia obiektywu: 64° do 110°

Obiektywy szerokokątne charakteryzują się szerokim polem widzenia, co pozwala na uchwycenie rozległych scen, takich jak krajobrazy, architektura czy wnętrza. Obiektywy te są doskonałe do fotografii, w której ważne jest uchwycenie jak największej przestrzeni w jednym ujęciu.

Ogniskowa: Zwykle od 14 mm do 35 mm*

Zalety:
Pozwalają na uchwycenie szerokich, przestronnych scen.
Duża głębia ostrości umożliwia uzyskanie ostrości na całej powierzchni zdjęcia, od pierwszego planu po tło.
Idealne do fotografii krajobrazowej, architektury, wnętrz oraz astrofotografii.

Wady:
Mogą występować zniekształcenia obrazu (np. beczkowatość), zwłaszcza przy tanich obiektywach.
Niewielka perspektywa może utrudniać uchwycenie detali w bliskich obiektach.

2. Obiektywy standardowe (Standard Lenses)

Kąt widzenia obiektywu: 40° do 60°

Obiektywy standardowe oferują pole widzenia zbliżone do ludzkiego oka, co sprawia, że są naturalnym wyborem do wielu typów fotografii, zwłaszcza portretów, zdjęć ulicznych czy codziennych scen.

Ogniskowa: Zwykle od 40 mm do 60 mm*

Zalety:
Naturalna perspektywa i odwzorowanie rzeczywistości, co sprawia, że zdjęcia wyglądają bardzo naturalnie.
Doskonałe do fotografii ogólnej, portretowej i dokumentalnej.
Większa jasność (szerokie apertury) umożliwiają fotografowanie w słabym świetle.

Wady:
Mniejsze pole widzenia w porównaniu do obiektywów szerokokątnych.
Mniej wszechstronne w przypadku ujęć szerokich przestrzeni.

3. Obiektywy teleobiektywy (Telephoto Lenses)

Kąt widzenia obiektywu: 10° do 30°

Obiektywy teleobiektywy oferują wąski kąt widzenia, co pozwala na uchwycenie odległych obiektów z dużą precyzją. Dzięki dużemu powiększeniu, teleobiektywy są idealnym rozwiązaniem w fotografii sportowej, dzikiej przyrody oraz portretowej.

Ogniskowa: Zwykle 70 mm do 600 mm*

Zalety:
Umożliwiają uchwycenie szczegółów z dużych odległości (np. fotografowanie dzikiej fauny).
Dzięki wąskiemu polu widzenia, świetnie izolują obiekt od tła (np. w portretach).
Idealne do fotografii sportowej, przyrody, astronomii czy portretów z efektem rozmycia tła (bokeh).

Wady:
Mniejsze pole widzenia utrudnia fotografowanie w ciasnych przestrzeniach.
Wymaga statywu w celu uniknięcia drgań i nieostrości przy długich ogniskowych.

4. Obiektywy ultra szerokokątne (Ultra-Wide Angle Lenses)

Kąt widzenia obiektywu: 110° do 180°

Obiektywy ultra szerokokątne mają jeszcze szersze pole widzenia niż klasyczne obiektywy szerokokątne, co pozwala na uchwycenie jeszcze szerszych scen. Są to obiektywy, które szczególnie wyróżniają się w astrofotografii, architekturze, a także przy robieniu zdjęć w bardzo ciasnych przestrzeniach.

Ogniskowa: Zwykle od 8 mm do 14 mm*

Zalety:
Umożliwiają uchwycenie wyjątkowo szerokich scen, co jest idealne w przypadku panoram, wnętrz, architektury.
Są również stosowane w fotografii obiektów bardzo bliskich w celu uzyskania dramatycznego efektu perspektywy.

Wady:
Wyjątkowo szerokie pole widzenia może prowadzić do silnych zniekształceń obrazu.
Trudne w obsłudze przy nieodpowiedniej wiedzy fotograficznej – obiekty w pierwszym planie mogą wyglądać nienaturalnie duże.

5. Obiektywy rybie oko (Fisheye Lenses)

Kąt widzenia obiektywu: około 180° (lub więcej)

Obiektywy rybie oko to obiektywy o ekstremalnie szerokim kącie widzenia, które zniekształcają obraz, tworząc charakterystyczny, zaokrąglony efekt. Są one wykorzystywane głównie w fotografii artystycznej, kreatywnej oraz w filmowaniu.

Ogniskowa: Zwykle od 8 mm do 16 mm*

Zalety:
Umożliwiają uchwycenie całego otoczenia w jednym kadrze (efekt 180°).
Tworzą charakterystyczne, artystyczne zdjęcia o dużym potencjale kreatywnym.

Wady:
Obraz jest silnie zniekształcony, co może ograniczać ich zastosowanie w tradycyjnej fotografii.
Nie jest to obiektyw, który sprawdzi się w każdej sytuacji – wykorzystywany głównie do zdjęć artystycznych lub specyficznych efektów artystycznych.

6. Obiektywy super teleobiektywy (Super Telephoto Lenses)

Kąt widzenia obiektywu: 5° do 10°

Obiektywy super teleobiektywy to najdłuższe obiektywy o wąskim kącie widzenia, które oferują wyjątkową moc powiększenia. Dzięki swojej ogniskowej są idealnym narzędziem do uchwycenia bardzo odległych obiektów, takich jak dzikie zwierzęta w fotografii przyrodniczej, sporty na dużą odległość czy obserwacje astronomiczne. Super teleobiektywy mają zazwyczaj ogniskową powyżej 300 mm i charakteryzują się ogromną zdolnością powiększania odległych detali.

Ogniskowa: Zwykle od 600 mm do 1200 mm*

Zalety:
Umożliwiają uchwycenie bardzo odległych obiektów w ogromnym zbliżeniu (np. ptaki, dzikie zwierzęta, sportowcy na dużych stadionach).
Doskonałe do fotografii przyrody, sportu i astronomii, gdzie wymagana jest precyzyjna obserwacja odległych scen.
Dzięki wąskiemu polu widzenia, obiektyw ten doskonale izoluje obiekt od tła, co sprawia, że obiekt staje się bardziej wyraźny, a tło jest rozmyte.

Wady:
Bardzo długi i ciężki, co sprawia, że wymaga dużej stabilności i często użycia statywu.
Często drogi, zwłaszcza w przypadku obiektywów o bardzo długich ogniskowych.
Ograniczone możliwości w fotografii szerokokątnych scen, ponieważ obiektywy te charakteryzują się bardzo wąskim kątem widzenia.

7. Obiektywy o wyjątkowo długiej ogniskowej (Excessively Long Focal Length Lenses)

Kąt widzenia obiektywu: 2° do 5°

Obiektywy o wyjątkowo długiej ogniskowej to najwyższej klasy narzędzia, które oferują ekstremalne powiększenie i są wykorzystywane w bardzo specyficznych, zaawansowanych dziedzinach fotografii, takich jak astronomia, badania naukowe czy szczegółowe obserwacje odległych obiektów. Zwykle charakteryzują się ogniskową powyżej 1200 mm, co pozwala na uchwycenie bardzo dalekich obiektów w niesamowitych detalach. Takie obiektywy produkowane są często jako teleskopy soczewkowe zwane potocznie refraktorami lub achromatami.

Ogniskowa: Powyżej 1200 mm*

Zalety:
Umożliwiają uchwycenie obiektów z ogromnej odległości, takich jak gwiazdy, planety, komety, a także obiekty w fotografii sportowej, takie jak zawodnicy na dużych odległościach.
Doskonałe w fotografii astronomicznej, gdzie wymagane jest uzyskanie szczegółów odległych ciał niebieskich.
Pozwalają na uchwycenie najbardziej odległych scen w sposób, który nie jest możliwy do osiągnięcia przez standardowe obiektywy teleobiektywy.

Wady:
Ogromna długość ogniskowej sprawia, że obiektyw jest wyjątkowo ciężki, co czyni go trudnym w obsłudze bez statywu lub specjalistycznych urządzeń stabilizujących.
Wysoka cena, zwłaszcza dla obiektywów o wyjątkowo długiej ogniskowej przeznaczonych do profesjonalnej fotografii astronomicznej czy badawczej.
Trudności w używaniu w terenach, gdzie mobilność jest istotna, ponieważ wymaga ogromnej stabilności i specjalistycznych akcesoriów (np. montażów astronomicznych, specjalnych statywów).

Zastosowania

Obiektywy o różnych kątach widzenia oferują różnorodne możliwości fotografowania i filmowania. Wybór odpowiedniego obiektywu zależy od typu fotografii, który wykonujemy, oraz od efektów, które chcemy uzyskać. Obiektywy szerokokątne doskonale sprawdzają się w fotografii krajobrazowej i architektonicznej, podczas gdy teleobiektywy idealnie nadają się do fotografowania  scen dzikiej przyrody z daleka. Obiektywy rybie oko i ultra szerokokątne pozwalają na tworzenie nietypowych, artystycznych zdjęć, które wyróżniają się na tle tradycyjnych ujęć. Wybierając obiektyw, warto zwrócić uwagę na kąt widzenia i dopasować go do własnych potrzeb twórczych i zadań fotograficznych.

*Ekwiwalent ogniskowej dla aparatów pełnoklatkowych.

Uwaga: Nie wyrażamy zgody na przedruk tego artykułu w całości lub we fragmentach ani też na używanie fragmentów tego artykułu w wideoblogach poświęconych  fotografii.